Vereniging Opo Kondreman organiseerde dit jaar voor de 13e keer op de laatste woensdag in juni de ‘Dag van Elieser’. Tijdens deze herdenking wordt de tot slaaf gemaakte Afrikaan Elieser herdacht. Aan het Elieserpad naast de ingang staat het monument van Elieser op de begraafplaats Beth Haim in Ouderkerk. Het beeld is gemaakt door de Surinaamse kunstenaar Erwin de Vries.

Servo Elieser

Op zijn grafsteen staat: ‘S(epultura) do bom servo Elieser’, vertaald: het graf van de goede bediende Elieser. Het graf werd in 2001 ontdekt. Elieser was een man van Afrikaanse oorsprong en kwam in 1610 als tot slaaf gemaakte naar Nederland. De eigenaar van Elieser, De Pina, was een vooraanstaand lid van de Joodse gemeenschap. Elieser overleed in 1629 en hij vond zijn laatste rustplaats op de Portugees-Joodse begraafplaats Beth Haim in Ouderkerk aan de Amstel.

Elieser staat symbool voor de nog veertig anonieme tot slaaf gemaakten die op de begraafplaats rusten. Bovendien weerlegt zijn verhaal met deze geschiedenis de mythe dat er op Nederlandse bodem geen slavernij plaatsvond. Elieser wordt jaarlijks herdacht door de Surinaamse gemeenschap en de Joodse gemeenschap sinds zijn graf werd ontdekt. De terugkerende herdenking draagt bij aan meer bewustwording over het Nederlands slavernijverleden. Dit jaar stond de ceremonie in het teken van kracht, verbeelding, en herstel.

De Pina

De eigenaar van Elieser, De Pina, was een vooraanstaand lid van de Joodse gemeenschap. Elieser diende de familie De Pina, die ook de naam Jesurun gebruikte. De pater familias van deze familie, Rohiel of Rehuel (alias Paulo), had een belangrijke plaats in de gemeenschap. Hij was penningmeester van de Beth Jacob gemeenschap en mede oprichter van de Dotar Stichting voor Joodse wezen. Uit de boeken van de begraafplaats in Ouderkerk blijkt dat Elieser beloofde om een bijdrage van 6 stuivers te geven voor de begraafkosten van mevrouw Sara de Pina, toen zij in 1621 overleed. Drie jaar later, bij de dood van de moeder van Abraham Jesurun, een familielid van zijn meester, droeg Elieser 2 stuivers bij. Elieser stierf in 1629. De vrijgemaakte slaaf was Joods geworden en maakt zozeer deel uit van de familie De Pina dat hij een plaats kreeg op de Joodse begraafplaats.

Erwin de Vries

Het beeld van Elieser is gemaakt door Erwin de Vries, een beroemde Surinaamse kunstenaar. Erwin de Vries is geboren in Paramaribo op 29 december 1929 en was een leerling van Ossip Zadkine. Veel van de kunstwerken van De Vries zijn te vinden in Amsterdam. Onder meer het Nationale Monument Slavernijverleden in het Oosterpark. De Vries heeft ook tentoonstellingen gehad in Sonsbeek (met onder anderen Pablo Picasso en Ossip Zadkine), het Stedelijk Museum (Amsterdam) en de Kunsthal (Rotterdam).Van vele bekende Nederlanders heeft hij (borst)beelden gemaakt (Joop den Uyl, Toon Hermans, Clarence Seedorf, Simon Carmiggelt, etc). Erwin de Vries overleed op 1 februari 2018 in Paramaribo.

Perez Jong Loy

Perez Jong Loy was een van de meest bevlogen mensen in de strijd tegen racisme in Nederland in de 21ste eeuw. Daarnaast was Perez ook de drijvende kracht achter de jaarlijkse Elieser herdenking. Mede door zijn tomeloze inzet kreeg Elieser vierhonderd jaar na zijn uitvaart een straat en een standbeeld.

Beluister hier een recente podcast over het leven en de strijd voor rechtvaardigheid van de activist Perez Jong Loy (1954-2019).